تحقیقات جدید نشان میدهد: پیری در اعضای مختلف بدن، متفاوت است
محققان میگویند درک و شناخت این که هر عضو بدن چگونه پیر میشود، ما را به پیشگیری یا درمان بیماریهای مرتبط با سن، نزدیک تر مینماید.
درست است که میدانید دقیقا چند سال و چند ماه زندگی کرده اید، اما این به این معنی نیست که همه اعضای بدن شما نیز همین قدر سن دارند.
چرا باید به سن اعضای بدن خود اهمیت بدهیم؟
چون اعضای بدن با پیر شدن، کارایی خود را از دست داده و به مرگ نزدیکتر میشوند. در صورتی که بتوانیم دریابیم اعضای بدن چه سنی دارند و چگونه پیر میشوند، میتوانیم یاد بگیریم چطور از بیماریهای مربوط به سن مانند آلزایمر پیشگیری کنیم.
تحقیقات جدید نشان میدهند چگونه پروتئین های سلولی کبد و مغز موش ها به طور متفاوت پیر میشوند. جزئیات این تحقیقات در نشریه Cell Systems منتشر شده است.
مولف اصلی این مقاله برندن تویاما کارشناس موسسه مطالعات زیست شناختی سالک، میگوید: “تغییراتی که در فرایند پیری اتفاق می افتد، متفاوت است و به سختی شناسایی میشود و تنها بررسی یک پارامتر نمیتواند به تصویر کامل و درستی منتهی شود. ”
یک گروه تحقیقاتی شروع به بررسی این تصویر کامل کردند. یکی از مولفان ارشد این مقاله مارتین بک، میگوید: “بافتهای مختلف بدن ظرفیتهای متفاوتی برای احیای خود دارند. یک مثال خوب از این مورد، تفاوت بین کبد و مغز است. سلولهای کبد در تمام طول عمر تقسیم میشوند اما سلولهای مغز چنین نیستند و در بردارنده مولکولهایی هستند که لزوما در تمام طول عمر وجود خواهند داشت. بنابراین ما علاقه مند شدیم بفهمیم چگونه این دو عضو بدن به طور متفاوتی تحت تاثیر پیری قرار میگیرند. همچنین بررسی کردیم کدام نوع مولکولها بیشتر تحت تاثیر پیری قرار میگیرند، RNA ها یا پروتئینها.”
این تحقیقات چه چیزی را نشان میدهد
جدیدترین فناوریها به این گروه تحقیقاتی کمک کرده اند تا برای اولین بار تغییرات وابسته به سن را بررسی کنند. این محققان از پروتئومیک و ژنومیک استفاده کردند و به این صورت توانستند همزمان تغییرات رخ داده در رو نویسی (transcription)، ترجمه، میزان پروتئین، پیرایش جایگزین و فسفوریلاسیون پروتئین را مورد مطالعه قرار دهند. بک میگوید: “ما محتوای RNA (بیان ژن) و پروتئین بافتهای جوان و پیر را مقایسه کردیم. همچنین نرخ سنتز پروتئین و اصلاحات پس از ترجمه (اصالحات شیمیایی پروتئینها) را ارزیابی کردیم.”
این کار کمک کرد بینش کاملی نسبت به تفاوتهای پرتئینی در کبد و مغز موشهای جوان و پیر به دست بیاید. این گروه تحقیقاتی 468 تفاوت در فراوانی پروتئین بین دو گروه را آشکار کرد. این تفاوتها غالبا به علت تغییراتی در سنتز پروتئین بودند. 130 پروتئین دیگر نیز تغییرات مرتبط با سن در موقعیت خود در داخل سلول، فسفریلاسیون یا شکل پیرایش نشان دادند. این تغییرات میتواند بر سطح فعالیت یا عملکرد پروتئینها تاثیر بگذارد.
بیشتر تفاوتهای پروتئینی مرتبط با سن، مختص یک عضو بود. در کبد سلولها مرتبا تجدید میشوند بنابراین پروتئینهای آنها نیز تجدید میشوند اما در مغز داستان به شکل دیگری رقم میخورد. در مغز بیشتر نورونها باید تا آخر عمر باقی بمانند بنابراین به مرور زمان پروتئینهای قدیمی تر مغز را مستعد کاهش عملکرد مینمایند. بک میگوید: “ابداع تکنیکی بزرگ در اینجا شناسایی تاثیر پیری در سطوح متعدد بود. ”
چرا باید فرایند پیری در اعضای مختلف بدن را بررسی کنیم؟
مطالعه پیری تنها بررسی سفید شدن مو و چین و چروکها نیست. محققان میخواهند بدانند آیا یک عضو میتواند بر پیری عضو دیگر تاثیر بگذارد. پاسخ این سوال به ما کمک میکند بیماریهای مرتبط با سن را بشناسیم. همچنین نقش ژنتیک در پیری مورد مطالعه قرار میگیرد. چنین مطالعاتی بسیار گسترده خواهد بود. تاثیر سبک زندگی فردی و پس زمینه ژنتیکی باید شناسایی شود. این مطالعه طرح اولیه و بزرگی از تاثیر پیری بر مولکولها ایجاد میکند. محققان امیدوارند این تحقیقات، دیگران را به تحقیقات بیشتر در مورد مکانیسم پیری، ترغیب کند.
بک میگوید: “ما دریافتیم محتوای مولکولی مغز و کبد غالبا با افزایش سن، به شیوه مختص عضو تغییر میکنند مثلا فاکتورهای مولکولی دخیل در ارتباط سلولی، در مغز به صورت خاصی تحت تاثیر قرار میگیرند. اگر چه استثنائاتی نیز وجود دارد و برخی مولکولها در هر دو عضو به طور مشابه تحت تاثیر پیری قرار میگیرند. این تاثیرات سیستمیک میتواند نقطه شروع نوید بخشی برای توسعه درمانها باشد.”
شناخت فرایند پیری در اعضای مختلف بدن، روزی به پیشگیری یا درمان بیماریهای مرتبط با سن کمک خواهد کرد.
اخیرا مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها گفته است که بیشتر جمعیت امریکا قلبهای پیرتر از سن واقعی و تقویمی خود دارند. این گزارش بر اساس عوامل زمینه ساز حمله قلبی و سکته مغزی مانند سبک زندگی، ارائه شده است. بک میگوید این مطالعه فاکتورهای سبک زندگی مانند رژیم غذایی را در نظر نگرفته است. او معتقد است چنین مطالعاتی از نظر تکنیکی امکان پذیر است و در آینده نزدیک صورت خواهد گرفت.