توده سرطانی در غده تیروئید
توده سرطانی در غده تیروئید

سرطان تیروئید بیماری است که با جراحی و اغلب با ید رادیواکتیو درمان میشود. این بیماری به ندرت نیاز به پرتو درمانی یا شیمی درمانی دارد. نوع درمانی که بیمار نیاز دارد بستگی به سن، نوع سرطان تیروئید و مرحله بیماری او دارد. مرحله بیماری مقیاسی برای نشان دادن شدت بیماری و میزان گسترش آن در بدن است.

لحظه ای که پی میبرید سرطان دارید، لحظه سختی خواهد بود. احساس ترس، غم و حتی عصبانیت در این شرایط طبیعی است. صحبت با افراد دیگری که سرطان تیروئید داشته اند، میتواند برایتان مفید باشد. از پزشک درباره گروههای حمایتی سرطان در محل زندگی خود، سوال کنید.

از بیشتر سرطانهای تیروئید نمیتوان پیشگیری کرد. در یک نوع نادر سرطان تیروئید به نام سرطان مدولاری (MTC) تیروئید، سابقه خانوادگی اهمیت دارد. آزمایش ژنتیک میتواند به شما بگویید آیا احتمال ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید در شما بیشتر است یا خیر. اگر این آزمایش نشان دهد که شما در خطر بیشتری قرار دارید، غده تیروئیدتان برداشته میشود تا خطر این سرطان در آینده، کاهش یابد.

علت سرطان تیروئید

متخصصان هنوز نمیدانند چه چیزی باعث سرطان تیروئید میشود. همانند سرطانهای دیگر ایجاد تغییر در دی ان ای (DNA) سلولهای بدن در ایجاد این سرطان نقش دارد. این تغییرات دی ان ای ممکن است شامل تغییراتی باشد که به فرد به ارث رسیده اند و یا تغییراتی که با افزایش سن یا عوامل دیگر ایجاد شده اند.

علائم سرطان تیروئید

شایعترین علامت سرطان تیروئید (وجود توده یا ندول در گردن)
شکل- شایعترین علامت سرطان تیروئید (وجود توده یا ندول در گردن)

سرطان تیروئید میتواند علائم زیادی ایجاد کند از جمله:

  • برجستگی یا ندول در گردن: این شایعترین علامت سرطان تیروئید است
  • درد در گردن و گاهی اوقات در گوش
  • دشواری بلع
  • دشواری تنفس یا خس خس دائمی
  • گرفتگی صدا که مربوط به سرما خوردگی نیست
  • سرفه هایی که ادامه یافته و مربوط به سرما خوردگی نیست

برخی افراد ممکن است هیچ یک از این علائم را نشان ندهند. پزشک ممکن است در حین معاینه فیزیکی معمولی، متوجه برجستگی یا ندول (گره) در گردن بیمار شود.

چه اتفاقی در سرطان تیروئید رخ میدهد؟

سرطان تیروئید بیماری است که در آن سلولهای ناهنجار در غده تیروئید شروع به رشد میکنند. ممکن است شما متوجه برجستگی یا توده ای در گردن تان شوید و سپس به پزشک مراجعه کنید یا این که پزشک در حین معاینه مربوط به مسائل دیگر، متوجه این برجستگی شود یا در تصویر برداری برای مشکل دیگر، این توده شناسایی شود.

تصویر سمت چپ: غده تیروئید طبیعی، تصویر سمت راست: وجود ندول در تیروئید
شکل- تصویر سمت چپ: غده تیروئید طبیعی، تصویر سمت راست: وجود ندول در تیروئید

سرطان تیروئید معمولا پیش از گسترش زیاد سلولهای سرطانی، تشخیص داده میشود بنابراین بیشتر افراد به خوبی درمان میشوند. پس از درمان سرطان حتی گاهی اوقات سالها پس از درمان، ممکن است سرطان دوباره بازگردد.

پیش از شروع درمان، پزشک باید بداند چه نوع سرطان تیروئید دارید. در حین نمونه برداری (بیوپسی) یک قطعه کوچک از بافت تیروئید (معمولا با سوزن باریکی) برداشته میشود و سلولهای نمونه بافت تیروئید، در زیر میکروسکپ بررسی میشود.

مشخص کردن مرحله سرطان اهمیت زیادی دارد. مرحله بندی راهی است که پزشک به شما بگوید سرطان تا چه حد گسترش یافته است. همچنین به پزشک شما کمک میکند تصمیم بگیرد چه نوع درمانی نیاز دارید. مرحله بندی معمولا بستگی به نتایج اسکن ید رادیواکتیو دارد.

اگر غده تیروئید تان را با جراحی بردارد، احتمالا باید داروهای هورمون تیروئید را در تمام طول عمر مصرف کنید تا جایگزین هورمونهایی شود که تیروئید تولید میکرده است. مصرف این داروها کمک میکند متابولیسم  و عملکردهای دیگر بدن تنظیم شود.

عوامل زمینه ساز سرطان تیروئید

عوامل خطر سرطان تیروئید مواردی است که احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش میدهد. اگر یک یا چند مورد از این عوامل زمینه ساز را داشته باشید، احتمال ابتلای شما به سرطان تیروئید بیشتر میشود اما به این معنی نیست که قطعا به این بیماری مبتلا میشوید. بسیاری از مردم که دچار سرطان تیروئید میشوند هیچ یک از این عوامل خطر را ندارند.

شایعترین عوامل زمینه ساز سرطان تیروئید عبارتند از:

  • سن
  • جنسیت زن
  • قرار گیری در معرض مقدار زیادی تشعشع مانند حادثه نیروگاه هسته ای
  • سابقه فردی یا خانوادگی بیماری یا سرطان تیروئید
  • سابقه خانوادگی وضعیتهایی مانند نئوپلازی متعدد غدد درون ریز ( MEN ) نوع 2a، 2b یا کارسینوم مدولاری خانوادگی تیروئید (FMTC ) .
  • نژاد آسیایی
  • سابقه درمان تشعشعی برای سر، گردن یا قفسه سینه در کودکی
  • وضعیتهای پزشکی وراثتی دیگری مانند سندرم گاردنر یا پولیپوز خانوادگی (familial polyposis ).

در یک نوع نادر سرطان تیروئید به نام سرطان مدولاری تیروئید سابقه خانوادگی اهمیت دارد. شما ممکن است ژن خاصی که خطر این بیماری نادر را افزایش میدهد به ارث برده باشید.

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید:

  • وجود برجستگی یا تورم در گردن. این شایعترین علامت سرطان تیروئید است
  • درد در گردن و گاهی اوقات در گوشها که دائما وجود دارد و به واسطه آلرژی یا سرما خوردگی ایجاد نشده است
  • گرفتگی و درشتی صدا که مربوط به سرما خوردگی نیست
  • دشواری بلع
  • دشواری تنفس یا خس خس مداوم
  • سرفه هایی که مربوط به سرما خوردگی نبوده و ادامه می یابند
  • درد استخوان

به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

برای ارزیابی علائم و تعیین خطر سرطان تیروئید به متخصصان زیر میتوانید مراجعه کنید:

متخصص غدد درون ریز (اندوکرینولوژیست)، پزشک خانوادگی، پزشک عمومی

سرطان تیروئید معمولا توسط متخصص غدد درون ریز، متخصص پزشکی هسته ای، جراح، سرطان شناس (آنکولوژیست) و آنکولوژیست پرتویی درمان میشود.

برای تشخیص سرطان تیروئید، پزشک سابقه پزشکی شما را جویا شده و معاینه فیزیکی به عمل می آورد. ممکن است پزشک حنجره شما را با استفاده از ابزار لوله مانند باریکی که در آن لامپ کوچکی تعبیه شده است (لارنگوسکپ) بررسی کند. سی تی اسکن یا اولتراسوند نیز برای بررسی دقیقتر تیروئید ممکن است توصیه شود. اگر پزشک فکر میکند برجستگی یا گره (ندول) در گردن شما وجود دارد که ممکن است سرطانی باشد، با استفاده از سوزن کوچکی نمونه ای از غده تیروئید را برمیدارد.

بررسی تیروئید با استفاده از اولتراسوند
شکل- بررسی تیروئید با استفاده از اولتراسوند

همچنین آزمایش خون برای بررسی میزان هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)، کلسیتونین سرم یا آنتی ژن کارسینوامبریونیک ممکن است صورت بگیرد. آزمایشهای دیگری که پیش از درمان، در حین یا پس از آن ممکن است توصیه شوند به این صورت است:

– آزمایشهای میزان تیروگلوبولین سرم که سرطان باقی مانده را بررسی میکند

– اسکن ید رادیواکتیو که کمک میکند پزشک دریابد آیا سرطان تیروئید فراتر از غده تیروئید گسترش یافته است یا خیر

– اولتراسوند تیروئید راهی ساده و مطمئن برای این است که بفهمیم آیا ندول (گره) تیروئید جامد است یا پر شده با مایع (کیست). همچنین در این آزمایش ندولهای متعدد تیروئید و گره های لنفاوی غیر طبیعی در گردن مشخص میشود.

در برخی موارد، ام آر آی، پرتوی ایکس از سینه، سی تی اسکن و پت اسکن نیز ممکن است لازم باشد. اگر سرطان مدولاری تیروئید دارید، سی تی اسکن از سینه و شکم و اسکن استخوان نیز ممکن است لازم باشد.

تصویر اولتراسوند از تیروئید
تصویر اولتراسوند از تیروئید

شناسایی سرطان در مراحل اولیه

در حال حاضر هیچ آزمایش غربالگری سرطان تیروئید وجود ندارد که برای افرادی که در خطر متوسط قرار دارند، کارایی چندانی داشته باشد. درباره نیاز به غربالگری سرطان تیروئید در مورد خود با پزشک صحبت کنید.

افرادی که سابقه خانوادگی سرطان مدولاری تیروئید دارند میتوانند آزمایش ژنتیک بدهند تا مشخص شود تغییر ژنی به نام جهش RET داشته اند یا خیر. پیش از آزمایش بهتر است با مشاور ژنتیک صحبت کنید.

درمان سرطان تیروئید

هدف از درمان سرطان تیروئید رهایی از سلولهای سرطانی در بدن است. این که درمان به چه صورت انجام شود بستگی به سن، نوع سرطان شما، مرحله سرطان و وضعیت سلامتی تان دارد. در بیشتر افراد جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا همه آن، انجام میشود. گاهی اوقات یک توده یا ندول مشکوک دیده میشود که باید با جراحی برداشته شود تا بعدا مشخص شود سرطانی است یا خیر.

جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا تمام آن
شکل- جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا تمام آن

پس از جراحی برای نابودی هر گونه بافت سرطانی باقی مانده ممکن است به درمان ید رادیواکتیو نیاز باشد. وقتی دیگر بخشی از غده تیروئید یا همه آن در بدن شما وجود نداشته باشد، احتمالا باید داروهای هورمونی تیروئید را تا آخر عمر مصرف کنید تا از کم کاری تیروئید و عوارض آن (کمبود شدید هورمونهای تیروئید) جلوگیری نمایید.

درمانهای اولیه تیروئید

جراحی: برای برداشتن بخشی از غده تیروئید که حاوی سرطان است ممکن است جراحی صورت بگیرد. برداشتن یک بخش (لوب) را جراحی لوبکتومی میگویند. برداشتن هر دو لب را تیروئیدکتومی کامل میگویند. برداشتن همه آن به جز بخش بسیار کوچکی از تیروئید را تیروئیدکتومی تقریبا کامل میگویند. گره های لنفاوی نیز ممکن است در حین جراحی برداشته شوند.

تصویر سمت چپ پیش از جراحی برداشتن بخشی از غده تیروئید و تصویر سمت راست پس از جراحی
شکل- تصویر سمت چپ پیش از جراحی برداشتن بخشی از غده تیروئید و تصویر سمت راست پس از جراحی

ید رادیواکتیو: پس از جراحی برای نابودی هر گونه بافت تیروئید باقی مانده از ید رادیواکتیو استفاده میشود. پس از برداشتن تیروئید، چند هفته منتظر مانده و سپس درمان ید رادیواکتیو شروع میشود. در دوره انتظار، ممکن است علائم کم کاری تیروئید مانند خستگی، ضعف، اضافه وزن، افسردگی، مشکلات حافظه یا یبوست را تجربه کنید.

درمان ید رادیواکتیو
شکل- درمان ید رادیواکتیو

درمان سرکوب هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH): این درمان، مقدار هورمون تحریک کننده تیروئید را در بدن کاهش میدهد تا از رشد هر گونه سلول سرطانی باقیمانده جلوگیری شود.

اگر در زمان تشخیص سرطان تیروئید، بیماری پیشرفت کرده باشد درمانهای اولیه ممکن است شامل پرتو درمانی یا شیمی درمانی نیز باشند.

درمانهای بعدی

پس از درمان سرطان تیروئید، باید مرتبا هر شش تا دوازده ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر مراجعات منظم معمول، در صورتی که متوجه هر گونه برجستگی در گردن خود شدید یا دشواری بلع یا تنفس داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید.

در مراجعات بعدی تان به پزشک ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون تحریک کننده تیروئید توصیه شود. این آزمایش کمک میکند پزشک دریابد مقدار داروهای هورمون تیروئید که مصرف میکنید، برایتان مناسب است یا خیر. آزمایشهای دیگر پس از درمان ممکن است اسکن رادیوید، پرتوی ایکس یا سی تی اسکن باشد.

تصویر برداری از ناحیه سرطانی درمان شده برای بررسی وضعیت سرطان
تصویر برداری از ناحیه سرطانی درمان شده برای بررسی وضعیت سرطان

پیشگیری از سرطان تیروئید

بیشتر موارد سرطان تیروئید را نمیتوان پیشگیری کرد. در مورد سرطان مدولاری تیروئید میتوانید با آزمایش ژنتیک مشخص کنید آیا این ژن را دارید یا خیر. در صورت مثبت بودن نتیجه، با پزشک درباره گزینه های پیش رو برای پیشگیری از سرطان تیروئید صحبت کنید.

درمانهای خانگی

برای کاهش عوارض درمانهای سرطان تیروئید، اقداماتی میتوانید انجام دهید. عادات سالمی مانند رژیم غذایی متعادل و خواب کافی و ورزش به کنترل علائم کمک میکنند. اگر شیمی درمانی انجام میدهید، پزشک داروهایی برای پیشگیری و کنترل تهوع و استفراغ به شما میدهد.

درمانهای خانگی زیر را میتوانید امتحان کنید:

– برای تهوع یا استفراغ چای، آدامس یا شکلات نعنا یا زنجبیل مصرف کنید.

– برای احساس خستگی شدید، اگر خیلی زود احساس ضعف و بی انرژی بودن به شما دست میدهد سعی کنید انرژی خود را مدیریت کنید و استراحت تان را بیشتر کنید. ممکن است در انتهای درمان یا درست پس از تکمیل درمان، بیشتر از همیشه احساس خستگی داشته باشید.

– برای خشکی دهان در طول روز بیشتر آب را به صورت جرعه جرعه بنوشید. آدامس بدون شکر یا شکلات سفت (آب نبات) بدون شکر نیز به مرطوب ماندن دهان کمک میکند بدون این که احتمال پوسیدگی دندانها را افزایش دهد. نوشیدنیها و غذاهای ترش مانند لیموناد و ترشی شوید نیز به تحریک بزاق کمک میکنند. جایگزینهایی برای بزاق وجود دارد که میتوانید از داروخانه تهیه نمایید.

-برای کاهش ریزش مو: اگر نیاز به دوز زیاد درمان ید رادیواکتیو دارید ممکن است دچار مقداری ریزش مو شوید اما معمولا این حالت بسیار خفیف است و تنها خودتان متوجه آن میشوید.

مقابله با استرس سرطان

آگاهی یافتن از ابتلا به سرطان بسیار استرس زا است و ممکن است شما را با چالشهای زیادی رو به رو کند. راههای جدیدی برای غلبه بر علائم استرس خود پیدا کنید تا کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید. برخی از ایده ها برای مدیریت استرس عبارتند از:

  • با افرادی که به شما اهمیت میدهند، زمانی را صرف کنید و بگذارید به شما کمک کنند.
  • استراحت خود را بیشتر کنید و غذاهای مغذی و مقوی مصرف کنید.
  • گروههای حمایتی را پیدا کنید که بتوانید از تجربه های آنها استفاده کنید (مانند انجمن حمایت از بیماران سرطانی)
  • کارهایی که به آرامش شما کمک میکنند، انجام دهید
روشهای مدیریت استرس و آرام سازی
روشهای مدیریت استرس و آرام سازی

داروهای درمان تیروئید

اگر چه سرطان تیروئید معمولا با جراحی درمان میشود اما داروها نیز برای درمان سرطان و جایگزینی هورمونهای تیروئید لازم هستند.

داروهایی که برای درمان سرطان تیروئید تجویز میشوند عبارتند از:

– ید رادیواکتیو که پس از جراحی برای نابودی هر گونه بافت سرطانی باقی مانده استفاده میشود

– درمان سرکوب هورمون تحریک کننده تیروئید برای کاهش این هورمون در بدن. این کار رشد سلولهای سرطانی باقی مانده را کند میکند

– داروهای هورمونی تیروئید جایگزینی برای هورمونهای ضروری تیروئید که پیش از این در بدن توسط غده تیروئید تولید میشدند، هستند. اگر غده تیروئید به روش جراحی برداشته شده باشد، مصرف این داروها برای همیشه خواهد بود.

– شیمی درمانی گاهی اوقات برای درمان سرطان تیروئید بازگشته پس از جراحی و سرطان تیروئید آناپلاستیک که به درمان ید رادیواکتیو پاسخ نداده است، لازم است.

شیمی درمانی برای موارد خاص درمانی
شیمی درمانی برای موارد خاص درمانی (بازگشت سرطان یا مراحل پیشرفته سرطان)

درمانهای هدفمند با داروهای بازدارنده تیروزین کیناز (TKL) مانند سورافنیب و سانیتینیب. درمان هدفمند با این داروها در حال بررسی در آزمایشهای بالینی است.

پس از این که غده تیروئید شما برداشته شد، چند هفته باید منتظر بمانید و سپس درمان ید رادیواکتیو را آغاز کنید. ممکن است پزشک پیش از شروع این درمان، رژیم کم ید را به شما توصیه کند. اگر در رژیم کم ید قرار دارید، نمیتوانید غذاهای حاوی ید زیاد مانند نمک ید دار، غذاهای دریایی و نانها را مصرف کنید. جلوگیری از دریافت ید در بدن میتواند درمان ید رادیواکتیو را موثرتر کند چون سلولها بیشتر به ید نیاز پیدا میکنند.

پس از جراحی مصرف داروهای هورمونی تیروئید آغاز میشود که در صورت مصرف دوز مناسب احتمال عوارض جانبی آن نادر است اما مصرف بیش از حد این داروها میتواند موجب گر گرفتگی و تعریق شود. همچنین کاهش وزن، افزایش ضربان قلب، درد سینه، کرامپ یا اسهال نیز ممکن است اتفاق بیفتد. مصرف خیلی کم این داروهای هورمونی باعث میشود احساس خستگی و سردی داشته باشید و همچنین ممکن است افزایش وزن، خشکی پوست یا خشکی مو را تجربه کنید.

پرتو درمانی

در روش پرتو درمانی از پرتوی ایکس با انرژی بالا برای از بین بردن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده میشود. این درمان برای سرطان تیروئید به ندرت استفاده میشود.

رژیم کم ید

غذاهایی که در رژیم غذایی کم ید باید از آنها اجتناب شود عبارتند از شیر و محصولات لبنی دیگر، نانهای کارخانه ای، غذاهای دریایی و رنگ خوراکی قرمز. رژیم کم ید معادل رژیم کم نمک نیست. بیشتر نمکها حاوی ید هستند بنابراین رژیم غذایی کم ید شامل اجتناب از نمک ید دار نیز هست اما نمک بدون ید را میتوانید مصرف کنید.

درمانهای مکمل

گاهی اوقات درمانهای مکمل در کنار درمانهای پزشکی برای کاهش علائم و عوارض درمانهای سرطان به کار گرفته میشود. برخی از درمانهای مکمل عبارتند از:

  • طب سوزنی برای کاهش درد
  • مدیتیشن یا یوگا برای کاهش استرس
  • ماساژ یا بیو فیدبک برای کاهش درد و تنش
  • تمرین تنفس برای آرام سازی

این درمانهای ذهن و بدن میتواند به احساس بهتر کمک کند. همچنین این درمانها با کاهش کمر درد مزمن، درد مفاصل، سردرد و درد ناشی از درمان کمک میکنند.

پیش از انجام هر درمان مکمل، با پزشک صحبت کنید و عوارض آن را در نظر بگیرید. اگر پیش از این هر یک از این درمانها را انجام داده اید، حتما به اطلاع پزشک برسانید. هیچ درمانی را به جای درمانهای پزشکی سرطان قرار ندهید.

آیا ید درمانی باعث ریزش مو میشود؟

بله، ید درمانی می‌تواند باعث ریزش مو شود. ریزش مو ناشی از ید درمانی معمولاً موقتی است و پس از متوقف کردن درمان از بین می‌رود. با این حال، در برخی موارد، ریزش مو می‌تواند دائمی باشد.

آیا سرطان تیروئید باعث ریزش مو میشود؟

بله، سرطان تیروئید می تواند باعث ریزش مو شود. ریزش مو معمولاً یک علامت اولیه سرطان تیروئید نیست، اما ممکن است در مراحل بعدی بیماری رخ دهد.u003cbru003e

ید درمانی چیست؟

ید درمانی نوعی درمان پزشکی است که از ید رادیواکتیو برای درمان سرطان تیروئید استفاده می کند. ید رادیواکتیو یک شکل ید است که پرتوهای انرژی را ساطع می کند. این پرتوها می توانند سلول های سرطانی تیروئید را از بین ببرند.u003cbru003e

آیا ید درمانی همان شیمی درمانی است؟

نه، ید درمانی و شیمی درمانی دو نوع درمان متفاوت هستند. ید درمانی از ید رادیواکتیو برای درمان سرطان تیروئید استفاده می کند، در حالی که شیمی درمانی از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند.u003cbru003e

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *